Kahve günlük yaşamının vazgeçilmezidir. Kahveden dört kaç fazla kafein içeren guarana nedir, ne işe yarar birlikte ele alacağız. Kafein ihtiyacını karşılamak, uykumuzun açılmasını sağlamak için hemen kahveye sarılırız. Ancak kahvenin dışında neredeyse 60 çeşit bitki de kafein bulunmaktadır. Guarana bitkisinden kahveden dört kat daha kafein bulunmaktadır.
Guarana bitkisi sarmaşık türünde Brezilya’daki Amazon ormanlarında yetişen bir bitkidir. Bu bitki çoğunlukla ağaçlara tırmanarak büyür. Hatta boyu çoğunlukla 12 metreye kadar uzayabilir. Guarana bitkisinin Latince adı ‘Paullinia cupana’dır.
Guarana meyvesi beyindeki uyanıklık ve konsantrasyonu artırmaya yardımcı olabilir. Guarana bitkisi kuvvetli antioksidanlar da içerir, özellikle kateşinler, saponinler ve tanenler gibi bileşenler bulunur. Bu antioksidanlar, serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını önleyerek birçok hastalıkla mücadele etmeye yardımcı olabilirler. Bunun yanında iştah kesicidir ve zayıflatmaya yardımcı olan bir bitkidir.
Guarana meyvesinin olgunlaşmış hali, bir kahve meyvesi ile aynı boydadır. Guarana bitkisinin kırmızı kabuğu vardır, içinden siyah çekirdeği ve beyaz zarı görünür bu görüntüsü ile insan gözüne benzetilir. Guarana farklı bir şekli olduğu için Brezilya’da efsanelere de konu olmuş, bazı yerli kabilelerince kutsal sayılmıştır.
Guarana, Güney Amerika’nın Amazon yağmur ormanlarına özgü bir bitkidir. Batı dünyası, Guarana’yı Cizvit misyonerlerin Amazon yerlileri arasında Hristiyanlık dinini yaymak için kullandıkları dönemde tanımıştır. Yerli halk, guarana meyvesini kurutarak kavurduktan sonra öğüterek toz haline getirir ve su ile karıştırarak macun şeklinde tüketirmiş. Bu meyvenin, Amazon’daki kabileler tarafından tüketildikten sonra enerji toplandığı ve uzun saatler boyunca avlandığı gözlemlenince, guarana Batılı yerleşimciler arasında da popüler hale gelmiştir. Günümüzde guarana, Brezilya kültüründe önemli bir yere sahiptir ve enerji içecekleri, çikolata, şekerleme ve diğer ürünlerde kullanılmaktadır.
Brezilya, hala en büyük guarana üreticisi olan ülkedir ve özellikle Amazonas ve Bahia eyaletlerinde yetiştirilmektedir. Ülkenin iç piyasasında ve dünya çapında ihracatta büyük bir rol oynayan guarana, yaklaşık olarak üretiminin yüzde 70’ini gazlı içecekler ve enerji içecekleri için kullanılmaktadır. Geri kalan yüzde 30’u ise toz haline getirilerek, doğrudan tüketim için veya ilaç ve kozmetik sektörlerinde kullanılmak üzere ayrılmaktadır. Guarana tozu, kafein benzeri uyarıcılar ve antioksidanlar içermesi nedeniyle, konsantrasyon ve enerji arttırıcı etkileri nedeniyle, performans arttırıcı özelliklerle birlikte özellikle sporcular ve yorgunluğa karşı mücadele eden kişiler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Ayrıca guarana, kozmetik ürünlerinde de kullanılarak, cilt sağlığını desteklemek ve yaşlanma etkilerini azaltmak için bir bileşen olarak da popülerdir.
Guarana bitkisi biraz acı, buruk ve asitli bir tada sahiptir. Eski zamanlarda guarana tozu içilirmiş. Hatta bu tozun ömrü uzattığına, sihirli bir toz olduğuna inanırlarmış.
Guarana bugün çeşitli şekillerde tüketilebilmektedir. Bazı çikolata ve meyve suyu bazlı içeceklerde yer almakla birlikte, enerji içecekleri, gıda takviyeleri ve zayıflatıcı ürünlerde de kullanılmaktadır. Brezilya’da ise guarananın en yaygın tüketim şekli gazlı içeceklerdir. Bu içeceklerde, guarana tozu veya özütü kullanılarak, kafein benzeri uyarıcı etkisi nedeniyle enerji ve konsantrasyon arttırıcı özellikler sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra, guarana bazlı içeceklerin tadı, brezilya kültüründe oldukça popülerdir ve ülkenin dışında da giderek yaygınlaşmaktadır. Ayrıca, guarana tozu da doğrudan tüketilebilir veya çeşitli yemeklere, tatlılara ve içeceklere katılarak kullanılabilir.
Guarananın çok uzun senelerden beri iyileştirici özellikleri kullanılır. Eğer doğru dozda tüketilirse bilimsel araştırmalar ile desteklenen birçok faydası vardır.
Guarana, birçok zayıflama takviyesinde kullanılan bir bileşendir ancak guarana tek başına kilo verdirmez. Guarana, kafein benzeri uyarıcılar içerir ve metabolizmayı hızlandırmaya, enerji seviyelerini artırmaya ve yağ yakımını desteklemeye yardımcı olabilir. Ancak, guarana tüketimiyle ilgili yapılan araştırmalar henüz net bir sonuç vermemiştir.
Bazı araştırmalar, guarananın metabolizma hızını artırdığını ve yağ yakımını teşvik ettiğini öne sürmektedir, ancak diğerleri bu etkilerin yalnızca kısa süreli olduğunu ve uzun vadeli etkileri olmadığını göstermektedir. Kilo vermek isteyenlerin sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersizle birlikte guarana gibi takviyeleri kullanmadan önce mutlaka doktorlarına danışmaları önerilir.
Guarana bitkisi etkili bir antioksidan kaynağıdır, antimikrobiyal özellikleri sayesinde, guarana kozmetik endüstrisinde de kullanılmaktadır. Yaşlanma karşıtı kremlerde, losyonlarda sabun ve saç bakım ürünlerinde kullanılmaktadır. İçinde bulunan kafein ciltteki kan akışını hızlandırmaktadır. Ayrıca guarananın içindeki antioksidanlar, ilerleyen yaşla oluşan cilt hasarlarını onarır.
Cilt bakımı hakkında hayvanlar üzerinde yapılan bir deneyde, bu meyvenin özellikle yanak çevresindeki sarkmalar ile göz çevresindeki ince kırışıklıkları azaltabileceği sonucuna varılmıştır. Bu nedenle cildinizin genç kalması için guarana tüketebilir, guarana içeren cilt bakım ürünlerini kullanabilirsiniz.
Guarana bitkisi kan dolaşımını hızlandırdığı için son zamanlarda selülit kremlerinde de kullanılmaya başlamıştır.
Guarana antioksidan özelliklere sahip bir bitkidir ve yeşil çay ile kıyaslanabilir bir antioksidan profiline sahiptir. Guarana, kafein, teofilin, teobromin, tanen, saponin ve kateşin gibi birçok farklı bileşen içerir. Bu bileşenler, serbest radikaller olarak bilinen ve hücrelere zarar veren moleküllerin etkilerini azaltarak antioksidan etkiler gösterirler. Araştırmalar, guarana antioksidan özelliklerinin kanser hücrelerinin büyümesini engelleyebildiğini, kalp hastalığı riskini azalttığını ve cilt yaşlanmasını önlemeye yardımcı olduğunu göstermektedir. Ancak, guarananın antioksidan etkileri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır ve tek başına antioksidan etkileri nedeniyle günlük beslenmede kullanılmamalıdır.
Guarana bitkisinin çok kullanım alanlarından birisi de enerji içecekleridir. Çünkü bu bitki yüksek miktarda kafein içermektedir. Kahveden dört kat daha fazla kafein içeren guarana hem konsantrasyonu artırır, hem de yorgunluk hissini azaltır.
Yapılan bir araştırmaya göre; guarana içerikli vitamin takviyesi kullanan kişiler daha az yorgun hissetmişlerdir. Ve guarananın kanser tedavisi sırasındaki zihinsel yorgunluğu azalttığı da saptanmıştır.
Guarana doğru dozda alınırsa öğrenme becerisini geliştirir ve hafızayı kuvvetlendirir. 0, 37.5 mg, 75 mg, 150 mg ve 300 mg guarana tüketen katılımcılar arasında yapılan bir öğrenme testinde, 37.5 mg ve 75 mg guarana verilen kişilerin en yüksek sonuçları aldığı tespit edilmiştir.
Yapılan bir araştırmada ise guarana ile ginseng karşılaştırılmıştır. Bu araştırmanın sonuçlarına göre her iki bitki de hafızayı güçlendirir ve performansını arttırır. Ayrıca guarana tüketenler dikkatlerini daha iyi toplamıştır. Buna bağlı olarak da verilen görevleri daha hızlı yerine getirdiği ortaya çıkmıştır.
Guarana, yüzyıllardır sindirim sorunlarının tedavisi için kullanılmaktadır. Bu meyvenin içeriğindeki tanen maddesi, bağırsaklardaki su kaybını önleyerek ishal tedavisine yardımcı olurken, kafein de sindirim sistemi kas hareketlerini düzenleyerek kabızlıkla mücadeleye katkıda bulunur. Ayrıca, bazı çalışmalar, guarananın mide asidi salınımını artırarak mide sağlığına da faydalı olabileceğini göstermiştir. Ancak, sindirim sorunları için guarana kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız önemlidir.
Brezilya’da yaşlı olan 637 kişinin sağlık geçmişi üzerine yapılan bir araştırmada, düzenli olarak guarana tüketen kişiler arasında obezite ve yüksek tansiyon sorunlarının azaldığı tespit edilmiştir.
Doğru dozda kullanıldığında, guarana kalp sağlığı için faydalı olabilir. İçeriğindeki antioksidanlar sayesinde kan akışını artırarak pıhtılaşma riskini azaltabilir. Ayrıca, kötü kolesterol olarak bilinen LDL’nin oksidasyonunu engelleyerek damar sertliği riskini de azaltabilir. Ancak, kan inceltici ilaçlar kullanan kişilerin guaranayı dikkatli tüketmeleri önerilir çünkü aşırı tüketim kanama riskini artırabilir. Ayrıca, yüksek tansiyon hastaları da guarana tüketmeden önce doktorlarına danışmalıdır.
Guarana içerdiği yüksek kafein miktarı sayesinde ağrı kesici olarak kullanılmıştır. Kafein, adenozin reseptörlerini bloke ederek beyindeki ağrı sinyallerinin azalmasına neden olur ve ağrıyı hafifletir. Ancak, guarananın ağrı kesici etkisi konusunda daha fazla araştırma yapılmalıdır. Kişiye uygun dozun kullanılması konusunda dikkatli olunması gerekmektedir.
Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda guarananın anti-kanser etkileri gösterilmiştir. Özellikle fareler üzerinde yapılan bir araştırmada, guarana tüketiminin kanserli hücre oluşumunu azalttığı gözlenmiştir. Ancak, bu sonuçlar insanlar üzerinde yapılan çalışmalarla doğrulanmadığı için, guarananın kanserle mücadele etmek için kullanımı hakkında kesin bir sonuç çıkarmak mümkün değildir. Bu nedenle, guarana kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız önerilir.
Guarana içeriğindeki bazı bileşenler antibakteriyel özelliktedir. Örneğin, tanenler, saponinler ve kateşinler gibi maddeler, zararlı bakterilerin büyümesini engelleyebilir veya öldürebilir. Ancak, guarananın antibakteriyel etkileri tam olarak belirlenmemiştir ancak belirli bakteriler üzerinde etkili olabileceği düşünülmektedir.
Guarana meyvesi ilerleyen yaşlarda meydana gelen göz rahatsızlıklarına karşı koruma sağlamaktadır. Bu nedenle de guarana; oksidatif stresle savaşır. Bu özelliği sayesinde de sarı nokta hastalığı, katarakt ve glokom gibi yaşla bağlantılı göz hastalıklarının ortaya çıkmasını geciktirebilir.
En çok Brezilya’da tüketilen guarana aşırı dozda kullanılmazsa yan etkisi çok azdır. Ancak fazla dozda kullanımı bazı yan etkilere neden olabilir. Guarana çok uzun seneler boyunca ağrı kesici olarak kullanılmıştır.
Guarana içeren gıda takviyeleri ve içeceklerin fazla tüketilmesi halinde bazı yan etkiler ile karşılaşabilirsiniz. Çünkü guarananın içinde kafein olduğu için fazla kafein bazen olumsuz etkilere neden olabilir.
Yapılan araştırmalara göre günlük guarana tüketimi 50 ila 75 miligram arasında olmalıdır. Bu kadar tüketerek bitkinin sağlığa faydalarından yararlanabilirsiniz. Guarana içeren enerji içeceklerinin de yukarıdaki dozlardan fazla tüketilmesi yukarıdaki yan etkilere yol açabilir. Bu nedenle fazla tüketiminden kaçınılmalıdır.
Kafein plasentayı aşındırabilir. Bu nedenle hamile kadınların guarana tüketmemesi gerekir. Daha az miktarda kafein içeren kahve içebilirler iki üç günde bir fincan en sağlıklısı olacaktır. Gene de her anne adayının durumu farklı olduğu için, beslenme düzeninin nasıl olması gerektiğini, kafein tüketimini doktorunuzdan onay alarak ayarlayabilirsiniz.
Guarana Nedir yazımız hakkında aşağıda yorum yapabilirsiniz.
Comments
Loading…