TURİZM ÇALIŞANLARININ MOTİVASYONU HANGİ FAKTÖRLERE BAĞLI?

KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE ÇALIŞANLARIN İŞ TATMİNİ, MOTİVASYONLARI ve DEMOGRAFİK FAKTÖRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

ÖZET VE AMAÇ 

Bu çalışmada turizm konaklama işletmelerinde çalışan bireylerin iş tatmini ve motivasyonlarının hangi demografik faktörlere göre farklılaştığı ya da farklılaşmadığı incelenmiştir.

Çalışanların verimliliğinin artması ve bu durumun örgüt etkinliğine yansıması, oldukça önemlidir. Örgütsel başarı, çalışanların iş görme yetenekleri ile doğrudan ilişkilidir. Bu çalışmada, turizm sektöründe, iş tatmini ile motivasyon arasındaki ilişki incelenmiştir. Turizm sektöründe önemli bir yere sahip olan XXX Grup Otel çalışanları araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Anketler 190 kişiye uygulanmıştır.  Çalışmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Anketler güvenilir ölçeklerden ve demografik sorulardan oluşmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 16 paket programı ile çözümlenmiştir. Veri çözümlemesinde, frekans, yüzde, t testi ve ANOVA testi istatistiklerinden ayrıca korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmada cinsiyet, eğitim durumu, turizmle ilgili eğitim alma durumu, bulunduğu işyerinde çalışma süresi ve sektörde çalışma süresi ile iş tatmini arasında anlamlı ilişki mevcuttur. Bununla birlikte motivasyon ile sadece medeni durum arasında anlamlı ilişki mevcuttur.  Ayrıca iş tatmini ve motivasyon arasında anlamlı ilişkiye rastlanmıştır.

SONUÇ

Bu çalışmada turizm konaklama işletmelerinde çalışan bireylerin iş tatmini ve motivasyonlarının hangi demografik faktörlere göre farklılaştığı ya da farklılaşmadığı incelenmiştir. Bu kapsamda araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibidir.

İçsel tatmin ile cinsiyet arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık mevcuttur. Turizm sektöründe çalışan erkeklerin tatmin ortalamaları kadınlardan daha yüksektir. Bu durum turizm sektöründe kadınların erkeklerden daha yüksek içsel tatminine sahip olduklarını göstermektedir. 

Yaş ve iş tatmini arasındaki ilişki incelendiğinde, içsel tatmin, dışsal tatmin ve genel tatmin düzeyleri yaş değişkenine göre farklılık göstermemektedir. Bununla birlikte içsel tatmin, dışsal tatmin ve genel tatmin düzeylerinde en düşük algıya 43-50 yaş arasındaki bireyler sahiptir. 

İçsel tatmin ve eğitim durumu arasında ilişki incelendiğinde en yüksek algıya ortaokul mezunu bireylerin sahip olduğu görülmektedir. En düşük algıya ise ilkokul mezunları sahiptir. İlkokul mezunu bireylerin daha düşük işlerde çalışmaları içsel iş tatminlerinin düşük çıkmasının nedeni olabilir. Dışsal tatmin açısında en yüksek algıya lisansüstü bireyler sahiptir. En düşük algıya ise lise mezunları sahiptir. Lise mezunu bireylerin eğitim durumu bakımından kariyer açısından yükselme şanslarının az olması dışsal tatminlerinin de düşmesine neden olmaktadır. Genel tatmin bakımından eğitim durumları incelendiğinde en yüksek algıya ortaokul mezunları ve en düşük algıya lise mezunları sahiptir.

Turizmle ilgili eğitim alan bireylerin iş tatminleri, eğitim almayan bireylere oranla daha yüksektir. Bu durum turizmle ilgili eğitim alan bireylerin işlerinde daha başarılı olduklarını ve bu durumun iş tatminlerini olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. 

Dışsal tatmin ile turizm sektöründe çalışma süresi arasında anlamlı ilişki vardır. En yüksek algıya 16 yıl ve üzeri çalışanlar sahipken en düşük algıya 11-15 yıldır çalışanlar sahiptir.

Ekonomik motive ile medeni durum arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Ekonomik motive ve medeni durum arasındaki ortalamalar incelendiğinde, evli bireylerin ortalamasının bekar bireylere oranla daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu durum evli bireylerin bekar bireylere oranla ekonomik ödüllendirmenin daha fazla iş tatminini yükselttiğini belirtmektedirler. Evli bireylerin aile bütçesine sağlamaya çalıştıkları katkı ve bekar bireylere oranla ekonomik açıdan yüklendikleri sorumluluklar bu algıyı yükselten nedenler arasındadır.

Psikososyal motive, örgütsel ve yönetsel motive, ekonomik motive ve genel motive ile turizm eğitimi alma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farka rastlanmamıştır

Psikososyal motive, örgütsel ve yönetsel motive, ekonomik motive ve genel motive ile turizm ile ilgili eğitim alma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farka rastlanmamıştır 

Psikososyal motive, örgütsel ve yönetsel motive, ekonomik motive ve genel motive ile turizm sektöründe çalışma süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı farka rastlanmamıştır

Psikososyal motive ile, içsel tatmin, dışsal tatmin ve genel tatmin arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişki mevcuttur. Bu durum bireylerin psikososyal motive durumlarının artmasının, içsel tatmin, dışsal tatmin ve genel tatmin durumlarını arttırdığını göstermektedir.

Çalışma sadece turizm sektörü çalışanlarına değil bütün örgütlerin is tatmini taramalarını belirli zaman aralıkları ile yaparak tatmini artırmaya yönelik önlemler almalarının zorunlu bir hal aldığı söylenebilir.

Öneriler 

* Turizmle ilgili eğitim alan bireylerin iş tatminleri daha yüksek bulunmuştur. Bu nedenle bireylere turizmle ilgili eğitimlerin verilmesi iş tatminlerini yükseltecektir.

* Çalışanlar özellikle ekonomik ödüllendirmenin iş tatminini olumlu yönde etkilediğini belirtmişlerdir. Bu durumda ücret konusunda yönetim tarafından tatminsizliğin giderilmesine yönelik olarak olanaklar yaratılmaya çalışılabilir.

* Çalışanların iş tatminlerini ve motivasyonlarını yükseltmeye yönelik, yöneticilerin gerekli eğitimleri almaları önemlidir. Bunun yanı sıra işgörenlerin de hizmet içi eğitimlere tabi tutularak iş tatminlerinin ve motivasyonlarının yükseltilmesi sağlanmalıdır.

* İşletmenin amaçları ile isgörenlerin amaçları birbirlerine uyum sağlayacak şekilde şekilendirilmelidir, bu sayede işgörenlerin iç motivasyonu artırılmış olup, iş tatmin seviyerleri yükselecektir.

* İşletmede uygulamalar bütün çalışanların isteklerini karşılayamayabilir. Bu nedenle çalışanlar gruplandırılmalı ve ona göre uygulamalar düzenlenmelidir.

* İşletmelerdeki yönetim tarzı, yönetimin çalışanlara karşı tutumu ve oluşturulan kuralların uygulanma şekli ile çalışılan ortamın fiziki durumu çalışanların iş tatminlerini etkilemektedir.

* İşletmelerde yöneticilerin en önemli uygulamalarda biri de karar verme sürecine çalışanların katılımını sağlamaktır. Katılım, sonuçta kişinin kendisine saygı duymasını ve tanınma ihtiyacını karşılayacaktır. Bu da iş tatmin ve motivasyonun seviyelerini yükseltecektir.